چكيده
در اين تحقيق سعي شده به پيامدهاي
جنگ آمريكا و عراق و تأثير آن برآينده اوپك با توجه به سئوال اصلي و سئوالات فرعي
پرداخته شود. مساله تحقيق اين است كه آيا اوپك پس از حمله آمريكا به عراق نيز مي‌تواند
اين وحدت و همگرايي را در بين اعضاي خود حفظ نمايد و يا اينكه با خروج عراق از
اوپك يا عدم رعايت سهميه عراق و يا دخالت آمريكا در تعيين سهميه نفت عراق، تضعيف
اوپك را شاهد خواهيم بود و آيا با ورود مصرف كنندگان انبوه جديد نفتي، معادلات
نفتي به نفع كشورهاي عضو اوپك رقم خواهد خورد. اين تحقيق شامل هفت فصل مي‌باشد:
فصل اول: طراحي پژوهش، فصل دوم:
كليات نظري، فصل سوم: تاريخچه و عملكرد اوپك، فصل چهارم: جايگاه عراق در اوپك و
بحرانهاي اين كشور، فصل پنجم: وضعيت آمريكا در زمان حمله به عراق و دلايل آمريكا
از حمله به عراق، فصل ششم: تحليل و ديدگاه‌هاي اتحاديه اروپا، اوپك و شاخصهاي
اقتصادي توليد جهاني نفت، فصل هفتم: جمع‌بندي و نتيجه‌گيري تحقيق.
نتايج
تحقيق، مؤيد فرضيه جانشين تحقيق است كه جنگ آمريكا عليه عراق تأثيري بر روند فعلي
اوپك برجاي نگذاشته و اين جنگ در راستاي نظم نوين جهاني است و به همين منظور امنيت
انرژي يكي از اهداف اصلي در اين زمينه است و مسائل ديگري همچون هژموني دلار در
برابر يورو بدليل گسترش معاملات نفتي با يورو و افزايش نرخ برابري آن در برابر
دلار و همچنين بهبود شاخصهاي اقتصادي چين، اروپا و ژاپن در مقايسه با آمريكا، از
ديگر اولويتهاي جهاني قابل طرح آمريكا در حمله به عراق مي‌باشد.
فهرست مطالب
فصل اول: طراحي پژوهش
- مقدمه................... 1
1-1-
طرح مسأله 2
2-1- سئوال اصلي................ 3
1-2-1- سئوال فرعي....... 3
3-1- فرضيه اصلي................ 4
1-3-1- فرضيه جانشين...... 4
4-1- متغيرهاي دخيل............... 4
5-1- تعريف عملياتي مفاهيم....... 4
6-1- پيشينه تحقيق................ 5
7-1- روش تحقيق................... 9
8-1- هدف تحقيق................... 10
1-8-1- هدف كلي............. 10
2-8-1- هدف جزيي............ 10
9-1- قلمرو تحقيق................. 10
10-1- انگيزه و ضرورت تحقيق........ 11
11-1- موانع و تنگناهاي تحقيق.... 11
12-1- سازماندهي تحقيق........... 11
فصل دوم: كليات نظري
- مقدمه نظري................. 14
1-2- همگرايي.................. 15
1-1-2 - عوامل همگرايي اوپك 20
2-2- نظام تك قطبي متقارن...... 22
3-2- دكترين بوش، نظم نوين جهاني 26
4-2- نظريه هژموني و كاربرد آن در منطقه
خاورميانه............................... 28
1-4-2- اهداف هژمونيك آمريكا 29
2-4-2- هژموني نفتي آمريكا 29
فصل سوم : تاريخچه
و عملكرد اوپك
1-3- چگونگي شكل‌گيري اوپك....... 32
2-3- اهداف و برنامه‌هاي اوپك.... 33
3-3- اعضاي اوپك................ 35
4-3- ساختار و اركان اوپك....... 36
1-4-3- كنفرانس.............. 36
2-4-3- هيئت عامل........ 38
3-4-3- دبيرخانه.......... 38
4-4-3- دبير كل........... 39
5-3- تحولات اوپك از زمان تشكيل... 40
6-3- آژانس بين‌الملل انرژي و نقش آن در كاهش
قدرت اوپك.................................... 42
7-3- جنگ عراق عليه ايران و تأثير آن بر
اوپك 45
8-3- جنگ عراق عليه كويت و اوپك. 47
9-3- حمله آمريكا به عراق (2003) 51
10-3- جمع‌بندي تحولات اوپك.......... 53
11-3- نوسانات نظام سهميه بندي اوپك 53
فصل چهارم: تحولات عراق
1-4- پيشينه تاريخي و جغرافيايي عراق 69
2-4- تاريخچه نفت و عراق.......... 71
3-4- بحرانهاي عراق در حوزه خليج فارس 74
1-3-4- جنگ عراق عليه ايران و
تأثير آن بر نفت عراق.................................... 74
2-3-4- جنگ عراق عليه كويت. 76
3-3-4- جنگ آمريكا عليه عراق 78
فصل پنجم: اهداف آمريكا در عراق
1-5- آمريكا و خليج فارس.......... 80
2-5- رابطه ايالات متحده در جنگ عراق عليه
ايران 82
3-5- جنگ عراق عليه كويت و نقش ايالات
متحده آمريكا 85
4-5- حمله آمريكا به عراق يك گزينه با چندين
هدف 87
5-5- افزايش وابستگي آمريكا به نفت 90
6-5- دلايل و اهداف آمريكا از جنگ.. 92
1-6-5- شرايط اقتصادي آمريكا در
بروز جنگ 93
2-6-5- اهداف و دلايل داخلي آمريكا 94
3-6-5- اهداف و دلايل منطقه‌اي
آمريكا 96
4-6-5- اهداف و دلايل جهاني آمريكا 99
فصل ششم: ديدگاه‌ها و تحليل‌ها درباره حمله
به عراق و آينده اوپك
1-6- اتحاديه اروپا و بحران عراق... 104
1-1-6- موافقان حمله به عراق 105
2-1-6- مخالفان حمله به عراق 106
2-6- قطعنامه 1441 و ديدگاه‌هاي موافق و
مخالف حمله به عراق........ 109
1-2-6- ادله موافقان حمله آمريكا
به عراق............... 110
2-2-6- ادله مخالفان حمله آمريكا به
عراق 111
3-6- آينده اوپك با حضور يا عدم حضور عراق 113
1-3-6- اگر عراق در اوپك بماند 113
2-3-6- اگر عراق از اوپك خارج شود 114
4-6- تحليل‌هاي اقتصادي عرضه و تقاضاي جهاني
نفت 117
1-4-6 - شاخصهاي كمي عرضه و تقاضاي
جهاني نفت............. 117
2-4-6- تحليل اقتصادي آمارهاي 10 ساله
نفت جهان........................................ 120
فصل
هفتم:
نتيجه‌گيري................................ 126
منابع
و مأخذ............................ 132
پيوست‌‌ها
و ضمائم......................... 141